Wywiady z osobami zasłużonymi
dla polskiej optometrii, cz. VIII
Harmonizacja edukacji jest ważna dla nas wszystkich
Mgr Luiza Krasucka i mgr Justyna Iżykowska rozmawiają z mgr Sylwią Kropacz-Sobkowiak
Luiza Krasucka:
Z serii pytań „jajko czy kura” – co było dla Ciebie pierwsze? ECOO czy PTOO?
Sylwia Kropacz-Sobkowiak:
Oczywiście PTOO, chociaż swoją aktywną działalność w ECOO rozpoczęłam już w drugim miesiącu działalności w PTOO. W czasie swojego pierwszego zebrania PTOO, na którym zostałam dokooptowana do Zarządu PTOO, miałam już zaakceptowane wystąpienie na temat wyników badań (notabene na temat optometrii w Polsce) na konferencji Europejskiej Akademii Optometrii w Pradze. Ponieważ konferencja ta jest niejako połączona z obradami ECOO, zostałam delegatem PTOO do ECOO. Już od pierwszego zebrania ECOO wiedziałam, że jest to miejsce, z którego powinniśmy się uczyć, jak prowadzić organizację zawodową i w jakim kierunku powinniśmy rozwijać zawód optometrysty w Polsce.
Justyna Iżykowska:
Ile krajów w tej chwili należy do ECOO? Czym zajmują się jego członkowie i jakie znaczenie ma ta przynależność?
Sylwia Kropacz-Sobkowiak:
Obecnie w ECOO reprezentowane są 25 kraje poprzez organizacje zawodowe. Przy czym jeden kraj może reprezentować kilka organizacji. Tak jest np. w przypadku Polski, gdzie członkami ECOO jest PTOO oraz KRIO. Przy czym organizacje te powinny ze sobą współpracować, ponieważ we wszystkich głosowaniach ECOO każdy kraj posiada jeden głos. Nie zawsze jest to proste, ponieważ organizacje zawodowe często reprezentują różne środowiska (np. optyków i optometrystów pracodawców, niezależnych specjalistów czy specjalistów pracujących dla sieci optycznych) mające odmienne zdanie dotyczące szczególnie kwestii regulacyjnych. Jednak niewątpliwie jest to forum, które przez swoją różnorodność pokazuje szerszą perspektywę naszego zawodu i możliwości rozwoju branży optycznej oraz optometrycznej.
Luiza Krasucka:
Jedną z działalności ECOO jest harmonizacja standardów nauczania. W październiku 2020 roku uczestniczyłyśmy w zorganizowanym przez PTOO spotkaniu Komisji Akredytacyjnej ECOO z przedstawicielami wszystkich polskich uczelni, na których obecnie kształcą się optometryści. Zaproszenie otrzymali także przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia. Może zechcesz opowiedzieć czytelnikom o tym wydarzeniu?
Sylwia Kropacz-Sobkowiak:
Takie spotkanie było już planowane od kilku lat w formule bezśredniego spotkania przy okazji zebrania PTOO lub ECOO w Polsce, jednak to pandemia spowodowała, że przyspieszyliśmy zorganizowanie spotkania właśnie w formie zdalnej. Harmonizacja edukacji w zakresie optometrii jest ważna nie tylko dla samych studentów optometrii i optometrystów, ale przede wszystkim dla dobra i bezpieczeństwa pacjentów (czyli nas wszystkich). Uzyskanie akredytacji ECOO dla programu studiów z optometrii wymaga znacznego rozbudowania części programu, w którym studenci nabywają umiejętności praktyczne. Wymagane jest przeprowadzanie badań optometrycznych na prawdziwych pacjentach (nie studentach) z wykorzystaniem procedur optometrycznych oraz klinicznych. Ważne jest też posiadanie odpowiedniej kadry optometrystów uczących studentów oraz wyposażenie laboratoriów i klinik uniwersyteckich. Oraz, co jest najważniejsze, akredytowany program powinien zawierać wszystkie efekty uczenia się rekomendowane przez ECOO. Liczę na to, że spotkanie to zainicjowało wprowadzenie koniecznych zmian w programach kształcenia optometrystów w Polsce, tak aby odpowiadały one po pierwsze współczesnym potrzebom ochrony wzroku, a po drugie przygotowały studentów na wyzwania związane z potrzebami wzrokowymi Polaków w przyszłości.
Luiza Krasucka:
Jesteś absolwentką jednego z pierwszych roczników studiów dziennych z optometrii w Poznaniu, a obecnie również wykładowcą na UAM. Czy i jak Twoim zdaniem zmienił się program nauczania na tej uczelni? Czy możemy w tej chwili mówić, że poziom nauczania optometrii w Polsce jest wyrównany?
Sylwia Kropacz-Sobkowiak:
Zmienił się na pewno, jest na nim zdecydowanie więcej zajęć praktycznych i klinicznych. Większość przedmiotów i zajęć prowadzonych jest przez optometrystów lub osoby znające potrzeby przyszłych optometrystów. Jest też olbrzymia zmiana w dostępności urządzeń do badania i wyposażenia sal laboratoryjnych. Mamy obecnie ten komfort, że na jednym stanowisku do badania refrakcji czy badania w lampie szczelinowej pracuje w jednym momencie tylko dwóch studentów. Program ten jednak musi ciągle ewoluować tak, aby odpowiadał aktualnym wyzwaniom optometrii. Na pewno brakuje mi przedmiotu dedykowanego krótkowzroczności oraz kontroli progresji krótkowzroczności. O wyrównaniu poziomu nauczania optometrii niestety nie może być mowy w sytuacji, gdzie z jednej strony kształci się optometrystów w systemie trzy lata licencjatu plus dwa lata studiów magisterskich, a z drugiej strony są studia dwuletnie podyplomowe on-line (bez zajęć praktycznych).
Justyna Iżykowska:
Jak Twoim zdaniem będzie wyglądała przyszłość tej profesji? Co nas czeka w najbliżej przyszłości? Czy doczekamy się regulacji zawodu optometrysty i co ona dla nas oznacza?
Sylwia Kropacz-Sobkowiak:
Myślę, że nadal będzie ewolucja zawodu w kierunku bardzo wąskich specjalizacji, np. badania pacjentów o specjalnych potrzebach z określonej grupy chorych. Czeka nas też pewnie jeszcze większe przesunięcie usług do świata on-line, ważne jest jednak, abyśmy jako specjaliści ochrony wzroku brali w tych zmianach udział. Jeśli zaś chodzi o zakres usług świadczonych przez optometrystę w Polsce to myślę, że drogowskazem powinien być dla nas opis kategorii usług optometrycznych przygotowany przez Światową Radę Optometrii (ang. World Council of Optometry, WCO). Obecnie znajdujemy się na drugim poziomie kategorii WCO, jednak częściowo wykonujemy już usługi z trzeciego poziomu (usługi diagnostyczne), a naszym celem powinno być dojście do czwartej kategorii (usługi terapeutyczne).
Justyna Iżykowska:
W przeszłości byłaś przewodniczącą PTOO. Od jak dawna jesteś członkiem Towarzystwa i dlaczego? Jaka płynie wartość z tej przynależności?
Sylwia Kropacz-Sobkowiak:
Członkiem PTOO jestem dokładnie od 10 lat. Szczerze mówiąc, od razu po studiach nie wiedziałam o tej organizacji, może też nie za bardzo byłam zainteresowana organizacjami zawodowymi w ogóle. Dopiero edukacja i kontakty ze specjalistami w Niemczech oraz Stanach Zjednoczonych uświadomiły mi niedoskonałości i ograniczenia polskiej optometrii oraz fakt, że zmian możemy dokonać tylko przez silną organizację zawodową. Nie ma innej drogi do wzmocnienia organizacji jak przynależność do niej i aktywne w niej działanie.
Justyna Iżykowska:
Ostatnie pytanie, najbardziej osobiste: jak łączysz to wszystko, co robisz w życiu zawodowym i na rzecz rozwoju optometrii w Polsce z życiem rodzinnym? Biorąc pod uwagę imponującą ilość zadań służbowych, można by pomyśleć, że jest to niemożliwe.
Sylwia Kropacz-Sobkowiak:
Nie ma możliwości połączyć wszystkiego i robić to dobrze, dlatego też od razu po narodzinach mojego drugiego dziecka postanowiłam zakończyć pracę w Zarządzie PTOO. To było chyba jedno z bardziej angażujących zajęć, bywały miesiące, w których działanie w Zarządzie PTOO wymagało poświęcenia kilkudziesięciu godzin. Jeśli chodzi o pracę w gabinecie, to jest ona dopasowana do godzin odprowadzania / odbierania dzieci do / z przedszkola i szkoły, czyli zaczynam od 8:30 lub 9:00 i kończę o 15:30, tylko w jeden dzień w tygodniu przyjmuję pacjentów po godzinie 15:00. Dodatkowo nie planuję pracy w weekendy, zarówno w gabinecie, na uczelni czy też przy organizacji wydarzeń edukacyjnych, ten czas rezerwuję dla rodziny. Oczywiście nie mam wpływu na terminy konferencji, w których biorę udział, ale myślę, że przy bardzo dużej obecnie ofercie konferencji konieczna jest odpowiednia selekcja.
Mgr Luiza Maria Krasucka
Przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki, przedstawicielka Polski i członek komisji Public Affairs and Economic Committee
w Europejskiej Radzie Optometrii i Optyki (ECOO), doktorantka Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, właściciel prywatnej praktyki Optometrii i Terapii Widzenia supereye.pl, specjalizującej się w zaburzeniach widzenia obuocznego, terapii widzenia i optometrii sportu (Sports Vision). Optometrysta (NO11104).
Mgr Justyna Iżykowska
Sekretarz Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki (NO18202).
