W dniach 14-17 mają w szwajcarskiej Lozannie miało miejsce przełomowe w dziejach europejskiej optometrii wydarzenie: odbyła się inauguracja Europejskiej Akademii Optometrii i Optyki.
Pierwsza sesja EAOO towarzyszyła zjazdowi Europejskiej Rady Optometrii i Optyki (ECOO). Areną zarówno zjazdu ECOO, jak i Akademii, była aula Muzeum Olimpijskiego położona nad okolonym ośnieżonymi Alpami Jeziorem Lemańskim. Miejsce – jak się wydaje – wybrano symboliczne. Tak jak Muzeum to symbol nowej ery w rozwoju ruchu olimpijskiego, tak i powstanie Akademii stanowi zaczątek zupełnie nowego rozdziału w europejskiej optometrii.
W inauguracji wzięły udział delegacje oraz indywidualni uczestnicy (bowiem do uczestnictwa w zjeździe uprawniony jest każdy profesjonalista w zakresie optometrii lub optyki) z 26 krajów Europy oraz USA. Polska była reprezentowana jednoosobowo, przez Przewodniczącego PTOO, Radosława Szewca. W dwudniowym programie zawarto zarówno tematy opisowe, jak i efekty prac badawczych, a zakres zainteresowania prelegentów obejmował od badań przesiewowych w kierunku jaskry, poprzez rehabilitację słabowidzących, techniki pachymetrii, stosowanie barwników diagnostycznych w kontaktologii, badania na temat akomodacji i forii stowarzyszonej aż po pomiary gęstości optycznej barwnika plamkowego. Prelegenci i autorzy posterów reprezentowali uczelnie optometryczne z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Słowenii, Holandii i Austrii.
EAOO pomyślana została jako instytucja, mająca w rozwoju optometrii odgrywać podobną rolę, jak Amerykańska Akademia Optometrii odgrywa w Stanach Zjednoczonych. O ile amerykańska optometria jest dziedziną wiedzy o uznanej renomie i nikt w USA i na świecie nie wątpi w jej wartość, o tyle optometria w Europie musi dopiero zająć należne jej miejsce. ECOO, inicjator powstania Akademii, stoi na stanowisku, że może się to dokonać jedynie poprzez postawienie na rozwój optometrii na najwyższym poziomie akademickim oraz umożliwienie korzystania z rezultatów najnowszych badań jak najszerszemu gronu specjalistów. Dlatego też każdy członek Akademii ma prawo do dostępu do internetowego wydania najbardziej prestiżowego czasopisma optometrycznego «Ophthalmic and Physiological Optics», przewidziana jest też organizacja zjazdów zarówno naukowych, jak i wybitnie praktycznych.
Przy okazji zjazdu wybrani zostali członkowie zarządu Akademii: prezydentem został dr Feike Grit z Holandii, zaś prezydentem-elektem na następną kadencję (za dwa lata obejmie miejsce do dr. Gricie) prof. Roger Crelier ze Szwajcarii. W zarządzie zasiadają również przedstawiciele Włoch, Wielkiej Brytanii i Portugalii.
Sukces Akademii zależy od aktywności poszczególnych ośrodków akademickich, krajów i indywidualnych specjalistów. Skład prelegentów na pierwszej sesji Akademii pokazuje kraje najaktywniej zajmujące się badaniami naukowymi w dziedzinie optometrii – od lat prym tu wiodą Wielka Brytania i Niemcy (kojarzone dotąd bardziej z optyką), ale też i kraje, które pomimo braku wielkich tradycji postawiły na rozwój własnej bazy naukowej – tak jak Słowenia czy Austria. Jako przedstawiciel Polski gorąco wierzę, że w następnej sesji Akademii wezmą już udział prelegenci z Polski, bowiem – patrząc na dobór tegorocznych tematów – mają się oni naprawdę czym pochwalić.
Kolejne spotkanie EAOO odbędzie się 14-16 maja 2010 w Kopenhadze. Wszystkie informacje na temat prac Akademii znaleźć można na stronie www.eaoo.info.
Obok pierwszego zjazdu EAOO odbył się też półroczny zjazd ECOO. Zaprezentowano efekty pracy za ostatnie sześć miesięcy, między innymi uchwalony został Kodeks Etyczny Optometrysty oraz przedstawiona została finalna wersja tzw. Błękitnej Księgi Optometrii i Optyki (Blue Book). Blue Book jest to podsumowanie stanu optometriiw Europie pod względem najrozmaitszych czynników: stanu prawnego, zakresu czynności zawodowych, ilości specjalistów itp. Jest ona efektem ankiety, na którą odpowiedzieli przedstawiciele wszystkich 30 krajów członkowskich ECOO i pierwszym rzetelnym i całościowym spojrzeniem na optometrię w Europie.
Blue Book w wersji publicznej jest dostępna na stronie www.ecoo.info, jednak szczegółowe dane zebrane podczas ankiety będą dostępne wyłącznie dla organizacji będących członkami ECOO.
Ostatnie miesiące przyniosły kilka bardzo pozytywnych zmian w europejskiej optometrii.
Zapewne niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, ale w Unii Europejskiej był jeden kraj, w którym praktykowanie optometrii było karane sądownie – była to Grecja. Z końcem 2008 został zniesiony ten absurdalny przepis i greccy optometryści mogą już legalnie praktykować.
Kwiecień przyniósł także pozytywne rozwiązanie w innej, bardzo dla nas interesującej sprawie. Pięć lat temu pewna szwajcarska praktyka optometryczna została oskarżona przez tamtejszą organizację okulistyczną, iż nielegalnie przeprowadza badania przesiewowe w kierunku jaskry. Do sądu kantonalnego wpłynął akt oskarżenia w którym domagano się, oprócz bardzo wysokiej kary finansowej, trwałego usunięcia z gabinetów należących do tej firmy wszelkich urządzeń okulistycznych takich jak perymetry, wzierniki, tonometry bezdotykowe, funduskamera i OCT i zakazu korzystania z nich w przyszłości. Po kilku latach zabiegów werdykt sądu kantonalnego uznał oskarżenie za bezzasadne, uzasadniając swoją decyzję tym, że optometryści w ramach swoich zadań zawodowych mają nie tylko prawo, ale wręcz obowiązek dbać o stan wzroku pacjentów poprzez przeprowadzanie badań przesiewowych i kierowanie osób z podejrzeniami patologii na dalsze badania specjalistyczne. Wyrok ten jest szczególnie interesujący również z tego powodu, że optometryści w Szwajcarii mają identyczny jak w Polsce zakres zadań zawodowych.
Kolejna edycja Europejskiego Dyplomu Optometrii przyniosła jak co roku bardzo niewielką liczbę dyplomantów – w tym roku grono to poszerzyło się o 5 osób z Francji, Niemiec i Austrii. Przebrnięcie przez kilka etapów egzaminów okazało się zbyt trudne dla niemal 30 kandydatów. Dyplom uznawany jest już w takich krajach jak Niemcy, Austria, Szwajcaria, Francja i (z drobnymi zastrzeżeniami) Wielka Brytania, ale mimo to dużo większą rolę odgrywa on jako «złoty standard» w kształceniu optometrii. Sukcesem ECOO, jako twórcy Dyplomu jest jego zaaprobowanie w wielu krajach jako podstawy programowej na uczelniach optometrycznych. Również polskie uczelnie opracowując programy kształcenia korzystają z tego wzorca.
W ramach obrad omawiane były również zmiany w prawie unijnym dotyczącym prawa jazdy, a w tym badań kierowców i kandydatów na kierowców. Jest to temat bardzo istotny również dla polskich optometrystów, jako że Polska jako kraj członkowski Unii Europejskiej będzie musiała do 2013 r. zmodyfikować swoje przepisy w tym zakresie, aby zharmonizować je z regulacjami europejskimi.
Najnowsze informacje przekazane przez niemieckich optometrystów pokazują, że w ostatnich 5 latach proporcja wszystkich recept okularowych wystawianych przez specjalistów zmieniła się wyraźnie na korzyść optometrystów: obecnie wystawiają oni dwie trzecie wszystkich preskrypcji. Inna informacja z Niemiec, dotycząca internetowej sprzedaży soczewek kontaktowych ostudziła nieco zapał środowisk dążących do likwidacji tego kanału dystrybucji. Otóż producentowi soczewek, który odmawiał sprzedaży swoich produktów przez internet, sąd nakazał taką sprzedaż, argumentując, iż odmawianie tego jest ograniczaniem wolności konsumenta do wyboru najwygodniejszego dla niego sposobu zakupu. Widać już więc, że jedyną szansą na regulację dzikiej sprzedaży w internecie jest wprowadzenie jakiegoś rodzaju skutecznie egzekwowalnej preskrypcji (jak dzieje się to np. w Wielkiej Brytanii).
Na koniec nieco mniej radosna wiadomość – składka dla naszego kraju wzrośnie prawdopodobnie o ok. 2.400 euro, co będzie sporym obciążeniem dla niezbyt zasobnych budżetów PTOO i KRIO. Mam nadzieję, że ta ostatnia informacja będzie stanowić zachętę do terminowego opłacania składek w naszych organizacjach!
